ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ  1^Η  - Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

 

Τα κύρια σημεία της ενότητας

 

1.      Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17^ο και 18^ο αιώνα.

! Κύριοι όροι της ενότητας:

! Αγροτική επανάσταση

! Βιομηχανική επανάσταση

! Κοινωνικές μεταβολές

! Επικράτηση της λογικής, του ορθού λόγου – Μπέικον, Ντεκάρτ, Νιούτον, Τζον Λοκ κ.α.

2.      Το κίνημα του Διαφωτισμού

! Τι ονομάζουμε διαφωτισμό; Πού και πότε εμφανίστηκε;

! Οι κυριότεροι εκπρόσωποί του, οι διαφωτιστές ή φιλόσοφοι: Βολταίρος, Ρουσό, Ντιντερό, Μοντεσκιέ, Ντ΄Αλαμπέρ.

3.      Διαφωτισμός και πολιτική

! Τα φυσικά δικαιώματα

! Το κοινωνικό συμβόλαιο – Τζον Λοκ

! Η γενική βούληση – Ρουσό

! Η διάκριση των εξουσιών – Μοντεσκιέ

! Η φωτισμένη δεσποτεία – Φρειδερίκος Β΄ της Πρωσίας κ.α.

4.      Διαφωτισμός και θρησκεία

! Ανεξιθρησκία – Βολταίρος

! Ντεϊσμός

5.      Διαφωτισμός και εκπαίδευση

! ΄΄Αιμίλιος΄΄ του Ρουσό – Η εκπαίδευση βασίζεται στην προσωπική έρευνα

6.      Διαφωτισμός και οικονομικός φιλελευθερισμός

! Φυσιοκρατία – φυσιοκράτες – Κενέ

! Οικονομικός φιλελευθερισμός – Άνταμ Σμιθ

! Μερκαντιλισμός

7.      Η εγκυκλοπαίδεια

! Συλλογικό έργο 33 τόμων

! Πρωτεργάτες: Ντιντερό, Ντ΄Αλαμπέρ

8.      Η διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού

! Με εκλαϊκευτικά βιβλία

! Πέρα από τη Γαλλία, σε ολόκληρη την Ευρώπη και έξω απ’ αυτή.

 

ΕΝΟΤΗΤΑ  2^Η  - Η αμερικανική επανάσταση

 

Τα κύρια σημεία της ενότητας

1.      Οι αγγλικές αποικίες στην Αμερική

! 1607 – 1732: 13 αποικίες υπό αγγλικό έλεγχο στα ανατολικά της Β. Αμερικής

! Οι άποικοι ήταν Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Σουηδοί

! Ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας. Μεγάλες φυτείες ρυζιού, καπνού, βαμβακιού

! Ανάπτυξη εμπορίου, ελεγχόμενου από την Αγγλία σε Βοστώνη, Νέα Υόρκη και Φιλαδέλφεια.

! Η γη καλλιεργούνταν από μαύρους σκλάβους

! Διοίκηση της κάθε πολιτείας από έναν κυβερνήτη διορισμένο από την Αγγλία

! Οι άποικοι δεν εκπροσωπούνταν στον αγγλικό κοινοβούλιο

2.      Η αποικιακή κρίση και η αμερικανική επανάσταση

! Η ΄΄γιορτή΄΄ του τσαγιού

! 1756 – 1763: Επταετής πόλεμος – Αμερικανική επανάσταση ή πόλεμος της ανεξαρτησίας

! Αρχιστράτηγος ο Τζορτζ Ουάσιγκτον

! Ήττα των Άγγλων στη μάχη του Γιόρκταουν

! Ένοπλη σύγκρουση από βασιλιά Γεώργιο Γ΄. Μάχη του Λέξιγκτον

! Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας – 4 Ιουλίου 1776 με συντάκτες τον Τόμας Τζέφερσον και Βενιαμίν Φραγκλίνο.

3.      Ανεξαρτησία και νέο κράτος

! ΗΠΑ – οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής – 13 αποικίες

! Το σύνταγμα των ΗΠΑ, βασισμένο στη διάκριση των εξουσιών: Νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική και Γερουσία

! Πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ, το 1789, ο Τζορτζ Ουάσιγκτον 

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

 

Η έκρηξη και η εξέλιξη της γαλλικής επανάστασης (1789 – 1794)

 

Τα κύρια σημεία της ενότητας

1

J  Στη γαλλική κοινωνία του 18^ου αιώνα υπήρχαν τρεις τάξεις: ο κλήρος, οι ευγενείς και η τρίτη τάξη (αγρότες και εργάτες). Στην κορυφή ήταν ο βασιλιάς.

J  Προνόμια για τις δύο πρώτες τάξεις, υποχρεώσεις και φόροι για την τρίτη τάξη.

J  1788 – 1789: Φοβερός χειμώνας που έφερε πείνα και οδήγησε σε λεηλασίες.

 

2) 1^η φάση της γαλλικής επανάστασης: Μάιος 1789 – Αύγουστος 1792

J Συντακτική συνέλευση της Γαλλίας ανακοίνωσε την κατάργηση των προνομίων των δύο τάξεων και ψήφισε τη ΄΄Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη΄΄, το 1789, βασισμένη στις αρχές του Διαφωτισμού.

J  Δημιουργήθηκαν πολιτικές οργανώσεις, οι Λέσχες, όπως των Ιακωβίνων και των Κορδελιέρων.

J  Το 1791 ψηφίστηκε το πρώτο σύνταγμα της Γαλλίας και εγκαθιδρύθηκε το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας.

 

J  Άσκηση: Να μελετήσετε την πηγή 1 για τη ΄΄Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη΄΄ 1789 και να σχολιάσετε τα άρθρα του κειμένου, της σελίδας 17 του βιβλίου.

 

J  Να μελετήσετε και να σχολιάσετε τις εικόνες 1 και 3 της σελίδας 16.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

            ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η Ενότητα 4 είναι εκτός ύλης

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΔΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

 

                                                     ΕΝΟΤΗΤΑ 5

Ο ελληνισμός από τα μέσα του 18^ου αιώνα έως τις αρχές του 19^ου αι.    

 

                                     Τα κύρια σημεία της ενότητας

 

Ø  Οικονομικοί και κοινωνικοί μετασχηματισμοί:

J  Έλληνες, Εβραίοι, Αρμένιοι επιδίδονται στο εμπόριο και τη ναυτιλία

J  Σημαντικά εμπορικά κέντρα: Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Σμύρνη, Χίος

Ø  Κοινωνικοί μετασχηματισμοί:

J  Η ορθόδοξη εκκλησία, που είχε την ηγεσία των υπόδουλων χριστιανών. Ενάντια στις ιδέες του Διαφωτισμού, με εξαιρέσεις

J  Οι Φαναριώτες, που είχαν γνώση ξένων γλωσσών, υψηλές θέσεις στο οθωμανικό κράτος…………

J  Οι προεστοί, που διοικούσαν τις ελληνοθρόδοξες κοινότητες, συγκέντρωναν τους φόρους, πλούσιοι, πολιτική επιρροή στους Τούρκους.

J  Οι έμποροι και οι καραβοκύρηδες

J  Οι κλέφτες, που κατέφευγαν στα βουνά

J  Οι αρματολοί σε ένοπλα σώματα οργανωμένα από την οθωμανική διοίκηση

J  Οι αγρότες, που ήταν το 80% του πληθυσμού

J  Οι απασχολούμενοι στο εμπόριο και οι ναύτες

Ø  Κινήματα εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας

J  Τα Ορλοφικά, με επικεφαλής τους αδερφούς Ορλόφ, με ρωσική υποκίνηση, το 1770

J  Προσπάθεια του Λάμπρου Κατσώνη να ξεσηκώσει τα νησιά του Αιγαίου

J  Σύγκρουση Σουλιωτών με Αλή πασά των Ιωαννίνων, 1803

Ø  Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός

J  Διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού από Έλληνες που ταξίδευαν στην Ευρώπη

J  Μέσα 18^ου αι. το κίνημα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού με σκοπό την ιδεολογική προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα.

J  Θαυμασμός του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και σύνδεση με την ελευθερία, επιδοκιμασία των θετικών επιστημών και χρήση της λαϊκής γλώσσας

Ø Ρήγας Βελεστινλής – Αδαμάντιος Κοραής

J  Ρήγας: Στο έργο του ΄΄Νέα Πολιτική Διοίκηση΄΄πρότεινε τη δημιουργία μιας ελληνικής δημοκρατίας σε όλη της Βαλκανική.

J  Κοραής: Υποστηρικτής των φιλελεύθερων ιδεών της γαλλικής επανάστασης

J  Γλώσσα απαλλαγμένη από τους αρχαϊσμούς, τις λαϊκές και τις ξένες λέξεις

J  Απαραίτητη προϋπόθεση για την ελευθερία η μόρφωση

 

      J  Άλλοι σημαντικοί διαφωτιστές: Ιώσηπος Μοισιόδακας, Δημήτριος Καταρτζής,    
           Κωνσταντίνος Κούμας, Θεόφιλος Καίρης.

 

J    Να μελετήσετε τις πηγές 3 και 4 της σελίδας 25 καθώς και την πηγή 1 με τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, της σελίδας 17.

Στη συνέχεια να αναζητήσετε επιδράσεις της στις πολιτικές απόψεις του Ρήγα.

                                       ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2013-2014